Discriminatie is in de wet verboden. In artikel 1 van de Grondwet staat dat iedereen die zich in Nederland bevindt, gelijke behandeling moet krijgen in gelijke gevallen. Dat geldt dus ook voor mensen die wonen in Caribisch Nederland. Discriminatie op basis op basis van godsdienst, levensovertuiging, politieke overtuiging, ras, geslacht, nationaliteit, een beperking of chronische ziekte, seksualiteit of op welke grond dan ook, mag niet. Daarnaast zijn er specifieke wetten die gelijke behandeling beschermen. Zoals de gelijkebehandelingswetgeving, die we verder op deze pagina uitleggen.
Discriminatie gebeurt alsnog
Toch komt discriminatie nog op veel terreinen in onze samenleving voor, zowel in Europees als Caribisch Nederland. Op het werk, op de sportvereniging en op school, maar ook tijdens het uitgaan of op straat. Mensen kunnen om verschillende redenen worden gediscrimineerd: om hun afkomst of leeftijd, maar ook om hun seksuele geaardheid, geslacht of godsdienst.
Ongelijke behandeling als gevolg van koloniaal verleden
Daarbij is het essentieel om voor Caribisch Nederland naar de geschiedenis en de impact daarvan te kijken. Het koloniale verleden speelt een sleutelrol in ongelijke behandeling van bevolkingsgroepen. De manier waarop Bonaire, Sint Eustatius en Saba vandaag worden bestuurd en behandeld, is sterk beïnvloed door het koloniale verleden. Die geschiedenis zorgt nog steeds voor ongelijkheid tussen mensen in Caribisch en Europees Nederland.
Nog altijd gelden niet alle wetten automatisch in Caribisch Nederland. Zo ligt het minimumloon op de eilanden lager dan in Europees Nederland, terwijl de kosten van het leven juist vaak hoger zijn. Ook is de toegang tot goede gezondheidszorg, onderwijs en sociale zekerheid niet hetzelfde geregeld. Daarnaast hebben inwoners van Caribisch Nederland minder invloed op de politieke beslissingen in Den Haag. Terwijl die wél grote gevolgen hebben voor hun dagelijks leven.
Verschillende wetgeving in Caribisch en Europees Nederland
Sinds 2010 zijn Bonaire, Sint Eustatius en Saba onderdeel van Nederland als bijzondere gemeenten. De officiële term is ‘openbare lichamen’. De Nederlandse regering is dan ook verantwoordelijk voor het naleven van mensenrechten op de eilanden. En voor het invoeren van wetten en mensenrechtenverdragen.
Na 2010 besloot de regering om niet meteen alle wetgeving te laten gelden op Caribisch Nederland. Dit wordt ook wel legislatieve terughoudendheid genoemd. Daardoor zijn veel wetten en regels die in Europees Nederland gelden, nog niet ingevoerd op Bonaire, Sint Eustatius en Saba. En gelden bepaalde mensenrechtenverdragen ook nog niet. Bijvoorbeeld belangrijke regels voor de bescherming van vrouwen en meisjes (Verdrag van Istanbul). En voor het goed mee kunnen laten doen in de samenleving van mensen met een beperking (VN-verdrag handicap).
Sinds 2021 geldt een nieuw principe: ‘comply or explain’. Dit betekent dat wetten en regels hetzelfde zijn als in Europees Nederland, behalve als de overheid uitzonderingen moet maken door de context van de eilanden. Dit principe geldt echter nog niet voor bestaande wetgeving, om te voorkomen dat de overheid te veel werk tegelijk moet doen.
Het College zet zich ervoor in dat de overheid het ‘comply or explain’-principe goed toepast, ook voor bestaande wetgeving en verdragen. Zodat wetten en verdragen zoveel mogelijk gelijk zijn aan Europees Nederland. En inwoners van Caribisch Nederland kunnen rekenen op gelijke bescherming van hun rechten.
Invoering gelijkebehandelingswetgeving in Caribisch Nederland vanaf 2026
Vanaf 1 januari 2026 is de gelijkebehandelingswetgeving ook van toepassing in Caribisch Nederland. In Europees Nederland was dit al het geval. Vindt iemand dat die is gediscrimineerd? Dan kan die door deze wetten een discriminatieklacht indienen bij het College voor de Rechten van de Mens. Het College kan een oordeel geven of er sprake is van discriminatie of niet. Of zorgen voor bemiddeling (‘mediation’). Deze taak van het College draagt verder bij aan het zichtbaar maken en tegengaan van discriminatie.
Meer weten over hoe je een discriminatieklacht kunt indienen? Vanaf januari 2026 vind je de informatie hierover op onze website.