Het College voor de Rechten van de Mens heeft dus verschillende taken: adviseren & aansporen, onderzoek doen, oordelen over discriminatieklachten en voorlichting geven. Hieronder lees je wat het College al heeft gedaan binnen die taken in Caribisch Nederland.
Adviseren & aansporen
Het College kijkt mee als de regering nieuwe wetten maakt en geeft advies. Ook spoort het de politiek in zowel Europees als Caribisch Nederland aan om actie te ondernemen. Hieronder staan een aantal voorbeelden van de afgelopen jaren.
De gelijkebehandelingswetgeving is heel belangrijk voor de bescherming van mensenrechten in Europees Nederland. Deze wetten verbieden discriminatie. Je mag niet anders behandeld worden om je godsdienst, levensovertuiging, politieke voorkeur, ras, geslacht, nationaliteit, seksuele gerichtheid of burgerlijke staat. Het College maakt zich al lange tijd hard voor de invoering van de gelijkebehandelingswetgeving in Caribisch Nederland. Met succes: de invoering daarvan staat nu gepland voor 1 januari 2026. Dat betekent dat vanaf die datum mensen op de eilanden met een discriminatieklacht terecht kunnen bij het College. Zij kunnen om een oordeel vragen of er sprake is van discriminatie of niet.
Armoede is een van de grootste problemen in Caribisch Nederland. Het College heeft jarenlang benadrukt dat een sociaal minimum nodig is op de eilanden. Dat is het minimale bedrag dat iemand moet hebben om te kunnen zorgen voor de eerste levensbehoeften. 1 juli 2024 is dit sociaal minimum ingevoerd in Caribisch Nederland. Sinds 1 juli 2024 is daarmee ook het wettelijk minimumloon aangepast op de eilanden om bij dit sociale minimum te passen. Dat is het minimale bedrag dat iemand moet verdienen.
Daarmee is het werk zeker nog niet klaar. Het College blijft in gesprek met de verschillende ministeries, bestuurscolleges van de eilanden en andere belangrijke partijen. Zo wil het College dat mensenrechten centraal staan bij het opstellen en uitvoeren van beleid om armoede tegen te gaan.
Sinds 2010 zijn Bonaire, Sint Eustatius en Saba onderdeel van Nederland als bijzondere gemeenten, of officieel als: ‘openbare lichamen’. De Nederlandse regering is dan ook verantwoordelijk voor het naleven van mensenrechten op de eilanden. En voor het invoeren van mensenrechtenverdragen.
Na 2010 besloot de regering om niet meteen alle wetgeving te laten gelden op Caribisch Nederland. Dit noemen we ook wel legislatieve terughoudendheid. Daardoor zijn veel wetten en regels die in Europees Nederland gelden, nog niet ingevoerd op Bonaire, Sint Eustatius en Saba. En gelden bepaalde mensenrechtenverdragen ook nog niet.
Sinds 2021 geldt een nieuw principe: ‘comply or explain’. Dit betekent dat wetten en regels in principe hetzelfde zijn als in Europees Nederland, behalve als de overheid uitzonderingen moet maken door de context op de eilanden. Dat betekent dat de overheid moet kunnen uitleggen wat er precies anders is aan de situatie in Caribisch Nederland. Dit principe telt echter alleen voor nieuwe wetgeving en niet voor bestaande wetgeving. Dit om te voorkomen dat de overheid overbelast raakt doordat het in één keer te veel werk moet doen.
Ook bestaande wetgeving aanpassen
Het College zet zich ervoor in dat de overheid het ‘comply or explain’-principe volledig toepast. Niet alleen voor nieuwe, maar ook voor bestaande wetgeving en verdragen. Zodat deze voor het grootste deel hetzelfde zijn in Europees en Caribisch Nederland.
Het VN-verdrag handicap en Verdrag van Istanbul zijn twee voorbeelden van verdragen waar het College zich hard voor maakt. Daar lees je meer over onder de volgende punten. Daarnaast focust het College zich op het laten gelden van wetgeving rond het recht op bestaanszekerheid. Dat betekent: kunnen zorgen voor je eerste behoeften, zoals een huis, eten, zorg en onderwijs. Maar ook het laten gelden van klimaatregels voor Caribisch Nederland staat hoog op de agenda. En regels voor het beschermen van mensen die achter gesloten deuren zitten, bijvoorbeeld in de gesloten zorg of gevangenissen.
Volgens het Verenigde Naties (VN) verdrag handicap moeten mensen met een beperking volledig mee kunnen doen aan onze samenleving. Net als ieder ander. Het College is toezichthouder van het VN-verdrag handicap in Nederland. Wij kijken of iedereen zich aan de afspraken houdt.
Het VN-verdrag handicap geldt sinds 2016 in Europees Nederland, maar nog steeds niet in Caribisch Nederland. En dat terwijl mensen met een beperking in Caribisch Nederland veel drempels ervaren in hun dagelijks leven. Bijvoorbeeld bij het reizen, het volgen van onderwijs en het vinden en behouden van werk. Al jaren maakt het College zich hard bij de overheid dat het verdrag ook voor dit deel van Nederland gaat gelden. Zodat de situatie van mensen met een beperking verbeterd kan worden met beleid.
College roept ministerie op
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn & Sport (VWS) regelt de uitvoering van het VN-verdrag handicap. Eind 2024 stuurde het College een brief naar de Tweede Kamer om de druk op te voeren en het verdrag te laten gelden. In september 2025 heeft het College opnieuw in een brief aan de Tweede Kamer gezegd dat het te lang duurt.
Meer informatie over rechten van mensen met een beperking lees je op onze pagina daarover.
Het Verdrag van Istanbul bestaat uit Europese afspraken om geweld tegen vrouwen en meisjes te voorkomen en bestrijden. Het College zet zich al jaren in bij de Nederlandse politiek om dit verdrag ook in Caribisch Nederland te laten gelden. In 2022 heeft de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn & Sport laten weten dat dit niet zal gebeuren tot 2025. Het College houdt de situatie in de gaten. En oefent in 2025 extra druk uit om dit gedaan te krijgen. Zodat ook Caribisch Nederland gebruik kan maken van extra maatregelen om vrouwen en meisjes te beschermen.
Onderzoek
Het College bracht in 2016 een onderzoek uit naar mensenrechten in Caribisch Nederland. In Caribisch Nederland leven veel mensen en gezinnen in armoede. Mensenrechten staan onder druk. Denk aan het recht op een huis, onderwijs, gezondheid en goed mee kunnen doen in de maatschappij. Het onderzoek gaat hier dieper op in. Een aantal conclusies zijn:
De werkloosheid op de eilanden is relatief laag, maar een groot deel van de werkende mensen verdient rond het minimumloon. Dat is niet voldoende om rond van te komen, waardoor veel mensen meerdere banen hebben.
Sinds 2010 is het niveau van het onderwijs in Caribisch Nederland verbeterd, maar onder andere de aansluiting op de arbeidsmarkt kan beter.
Veel mensen hebben niet genoeg geld voor een goed huis.
Met dit onderzoek riep het College de Nederlandse regering op om concrete stappen te zetten voor verbetering van mensenrechten in Caribisch Nederland. En om de verschillen tussen Europees en Caribisch Nederland te verkleinen.
Werkbezoeken
Om verder onderzoek te doen, brengen we regelmatig werkbezoeken aan Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Zo waren we in de afgelopen drie jaar minimaal één keer per jaar aanwezig. En hebben we sinds 2012 in totaal acht werkbezoeken gedaan. Tijdens deze bezoeken spreken we met bewoners, lokale bestuurders, maatschappelijke organisaties en andere betrokkenen. Zo krijgen we een goed beeld van wat er speelt op de eilanden.
Door regelmatig aanwezig te zijn, blijven we in contact met de mensen om wie het gaat. En zorgen we dat hun stem wordt meegenomen in ons werk.
Oordelen
Door de invoering van de gelijkebehandelingswetgeving per 1 januari 2026, krijgt het College er op Caribisch Nederland een nieuwe taak bij: oordelen. Het College kan dan oordelen uitbrengen over discriminatieklachten van inwoners. Of als dat handiger is: starten met ‘mediation’, waarbij een bemiddelaar beide partijen helpt om tot een oplossing te komen. Echte oordelen zijn er tot nu toe nog niet gedaan, maar het College is druk met het voorbereiden hiervan. Bijvoorbeeld door het aannemen van Collegeleden die de oordelen voor Caribisch Nederland kunnen uitvoeren.
Voorlichting
Door het opzetten van deze website, gaat het College van start met voorlichting geven in Caribisch Nederland. Voor de website en voor andere media ontwikkelen we ook video’s en radiospotjes. Om meer bekendheid te creëren over de rechten die iedereen heeft en hoe je je gelijk kunt halen als je gediscrimineerd bent. En om de activiteiten van het College verder onder de aandacht te brengen.
We zijn daarnaast bezig met voorbereidingen om zogenaamde ‘town hall meetings’ en voorlichtingsavonden in Caribisch Nederland te organiseren. Met per bijeenkomst een ander thema over mensenrechten om dieper op in te gaan: wat gaat er goed en wat kan er beter? Iedereen is welkom bij deze bijeenkomsten.
